Ο θάνατος του γονέα κατά τη διάρκεια της εφηβείας
Μία απώλεια πάντα είναι σοκαριστική και ειδικά όταν πρόκειται για τον θάνατο ενός γονέα. Κατά τη διάρκεια της εφηβείας, λαμβάνουν χώρα πολλές αλλαγές , τόσο βιολογικές όσο και συναισθηματικές αλλά και θέματα ταυτότητας, που αποτελούν ορόσημα της συγκεκριμένης περιόδου. Ο λόγος αυτός είναι και ο βασικός για τον οποίο οι έφηβοι βιώνουν διαφορετικά το πένθος σε σχέση με τα παιδιά ή τους ενήλικες. Σε κάθε περίπτωση βέβαια, είναι σημαντικό να αξιολογούνται και οι παράγοντες που συμβάλλουν στην διαφορετική εκδήλωση του πένθους και στο πόσο μακροχρόνιες θα είναι οι επιπτώσεις τους, όπως ο συναισθηματικός δεσμός με τον θανόντα γονέα ή οι συνθήκες κάτω από τις οποίες προκλήθηκε η απώλεια για παράδειγμα αν ήταν ξαφνικό το γεγονός ή αποτέλεσμα μιας χρόνιας πάθησης.
Αναμφισβήτητα, η άρνηση και η απομόνωση ανήκουν στα πρώτα στάδια του πένθους, στάδια τα οποία είναι κοινά ανεξάρτητα από συνθήκες και εκάστοτε δεδομένα όπως το πολιτισμικό πλαίσιο. Αποτελεί μια κοινώς παραδεκτή αλήθεια πως όλοι άνθρωποι μπροστά σε ένα τόσο τραυματικό γεγονός, λειτουργούν αμυντικά με σκοπό τον έλεγχο της συναισθηματικής τους φόρτισης. Επομένως, η επιρροή της απώλειας του γονέα για έναν έφηβο εντοπίζεται σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής του, καθώς πέρα από τη διαχείριση του συμβάντος, ένας έφηβος καλείται να διαχειριστεί και όλες τις αλλαγές που συμπεριλαμβάνονται στην μεταβατική περίοδο την οποία διανύει (Corr & Balk, 1996). Ας μην ξεχνάμε πως σε αυτή τη φάση, οι έφηβοι τείνουν να στρέφονται περισσότερο στο μέλλον, διαμορφώνοντας την προσωπικότητα του, με σημαντικές εναλλαγές διάθεσης και πειραματισμούς τόσο στην ταυτότητα όσο και στη σεξουαλικότητα τους, με αποτέλεσμα ένα τέτοιο στρεσσογόνο γεγονός να τους καθιστά ακόμα πιο ευάλωτους και να οδηγεί σε σημαντικά προβλήματα στη καθημερινότητα τους, όπως δυσκολίες στον ύπνο, στην σχολική τους επίδοση, στην αυτοεκτίμηση τους κ.ά. ( Kauffman & Elizur, 1983). Οφείλει όμως να σημειωθεί πως υπάρχει μεγάλη δυσκολία στον επιστημονικό κλάδο να αποσαφηνιστεί τι είναι φυσιολογικό και τι παθολογικό στην εκδήλωση πένθους των εφήβων, για αυτό και είναι σκόπιμο να αναγνωρίζονται οι παράγοντες που λειτουργούν ως ένδειξη για περαιτέρω διερεύνηση συμπεριφορών που μπορούν να ενταχθούν στις παθολογικές εξελικτικά.
Συμπερασματικά, οι έφηβοι που βιώνουν την απώλεια ενός γονέα, δυσκολεύονται λίγο παραπάνω από τα παιδιά ή τους ενήλικες να διαχειριστούν ένα τέτοιο τραυματικό γεγονός δεδομένου των αλλαγών που έχουν να αντιμετωπίσουν και σε άλλες πλευρές της ζωής τους ταυτόχρονα. Σε κάθε περίπτωση η έννοια της απώλειας και τα συναισθήματα που πυροδοτεί δεν αλλάζουν όποιο και αν είναι το πολιτισμικό πλαίσιο ή η θρησκεία, πάντα θα ξεφεύγει από τον ανθρώπινο έλεγχο και πάντα θα είναι τραυματικό για την ανθρώπινη φύση.
Σοφία Ηλιοπούλου
